Συμβουλές για τις δύσκολες συζητήσεις που προκύπτουν με τα παιδιά.

Δεν θα τη γλυτώσουμε, μην ελπίζετε!!! Όσο κι αν ερχόμαστε σε δύσκολη θέση, κι εμεις και τα παιδιά, κάποιες συζητήσεις είναι καλύτερο να γίνουν μέσα στην ασφάλεια και την ειλικρινή επικοινωνία που μπορεί να προσφέρει το οικογενειακό περιβάλλον, παρά έξω και πέρα από αυτό, όπου η ποιότητα και η πηγή των πληροφοριών θα είναι αμφισβητήσιμη και μπορεί να δημιουργήσει ερωτηματικά και μπερδέματα. Η σεξουαλικότητα και ο σεξουαλικός προσανατολισμός, ο αυνανισμός, η χρήση αλκοόλ και το κάπνισμα, η ψυχική υγεία, η οικονομική δυνατότητα και διαχείριση είναι μόνο μερικά τέτοια θέματα, γι’ αυτό προσδεθείτε και προετοιμαστείτε για συζητήσεις που μπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις, δυσφορία, ντροπή ή ακόμα και συγκρούσεις.

Επεξεργαστείτε τέτοιες θεματολογίες, στο βαθμό που μπορείτε να προβλέψετε ποιες θα είναι, πριν προκύψουν. Σκεφτείτε στ΄ αλήθεια ποιες είναι οι θέσεις σας πάνω σε σημαντικά ζητήματα και προσπαθήστε να βρείτε λόγια και τρόπους έκφρασης που θα σας βοηθήσουν τη στιγμή που θα χρειαστεί να τοποθετηθείτε. Για παράδειγμα, σε μια πιθανή συζήτηση για την ηλικία έναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας είναι εξυπνότερο να πείτε σε ένα παιδί ότι “όσο πιο αργά προκύψει κάτι τέτοιο στη ζωή ενός εφήβου, τόσο πιο έτοιμος και ώριμος είναι για να κάνει μία καλή επιλογή συντρόφου, έτσι ώστε να αποκτήσει μια όμορφη πρώτη εμπειρία” παρά “ούτε καν να το σκέφτεσαι πριν τελειώσεις το σχολείο, κανόνισε την πορεία σου”. Στην πρώτη περίπτωση δίνουμε μία αληθινή συμβουλή, δικαιολογώντας τη και δείχνοντας ότι σκεφτόμαστε το παιδί και τα συναισθήματά του ενώ στη δεύτερη περίπτωση δίνουμε μια οδηγία, χωρίς καμία δικαιολογία και στρώνουμε το δρόμο για την απόκρυψη της πληροφορίας αν συμβεί νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα που – τόσο αυστηρά – θέσαμε.

Ότι κι αν ακούσετε, όποιο κι αν είναι το θέμα, προσπαθήστε να παραμείνετε ψύχραιμοι. Δεν είναι κακό να πείτε ότι σας σοκάρει ή σας πιάνει απροετοίμαστους με την ερώτηση του αλλά επιβεβαιώστε στο παιδί ότι δεν υπάρχουν κακά ή απαγορευμένα θέματα μέσα στην οικογένεια και ότι είστε πρόθυμοι να συζητήσετε μαζί του οτιδήποτε το απασχολεί. Επιβραβευστε λεκτικά την επιλογή του παιδιού να απευθυνθεί σε εσάς με κάτι τόσο δύσκολο (π.χ. “σ ‘ευχαριστώ που αποφάσισες να μοιραστείς μαζί μου αυτόν τον προβληματισμό’ ή “χαίρομαι πολύ που μ’ εμπιστεύτηκες με αυτό το θέμα”) και ακούστε με προσοχή. Αποφύγετε την κριτική και την επικριτικότητα και συγκρατήστε τους συναισθηματισμούς που θα διακόψουν ή θα εκτροχιάσουν τη συζήτηση. Να θυμάστε ότι, σε αυτή τη φάση, είναι σημαντικό να μάθετε όσες περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε για το θέμα προς συζήτηση αλλά και για τις σκέψεις και τα συναισθήματα του παιδιού σας.

Αν δεν υπάρχει χρόνος ή αν θέλετε να σκεφτείτε λίγο πως θα το διαχειριστείτε μη διστάσετε, πείτε στο παιδί την αλήθεια: “αγάπη μου, σε λίγο θα γυρίσει η αδερφή σου από τα αγγλικά και θα χρειαστεί να διακόψουμε. Θέλεις να το κουβεντιάσουμε το βράδυ με ησυχία;” ή “θα μου δώσεις λίγο χρόνο να σκεφτώ αυτά που μου είπες για να κάνουμε μια πιο ουσιαστική συζήτηση σε λίγη ώρα;”. Μην καθυστερήσετε, βέβαια, να επιστρέψετε αφήνοντας το παιδί σε αγωνία. Την ώρα της συζήτησης, προσπαθήστε να προσφέρετε πληροφορίες, ιδέες διαχείρισης ή τη γνώμη σας χωρίς, όμως, τη διάθεση επιβολής της δικής σας άποψης. Εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία για να δείξετε στο παιδί τεχνικές επεξεργασίας και επίλυσης προβλημάτων, θέτοντας ερωτήματα και καθοδηγώντας το (π.χ. “ποιες είναι οι πιθανές λύσεις σε αυτό που συζητάμε και ποια είναι τα υπέρ και τα κατά της κάθε μίας κατά τη γνώμη σου;”) έτσι ώστε να μπορέσει να τις χρησιμοποιήσει και στο μέλλον. Για να μπορέσετε να βοηθήσετε πραγματικά, χρειάζεται να κατεβάσετε τις παρωπίδες και να κοιτάξετε την αλήθεια κατάματα. Αν, για παράδειγμα, η κόρη σας σκέφτεται να προχωρήσει τη σχέση της με το αγόρι της μπορείτε να τη συμβουλεύσετε να περιμένει λίγο ακόμα (αν αυτό θεωρείτε ότι είναι το σωστό) αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αναφερθείτε και στα μέτρα προστασίας που χρειάζεται να παίρνουμε κατά τη σεξουαλική επαφή για να είμαστε ασφαλείς (ούτως ώστε σε περίπτωση που αποφασίσει να προχωρήσει να είναι σωστά ενημερωμένη).

Όταν οι δύσκολες συζητήσεις ανάμεσα σε γονείς και παιδιά γίνονται σωστά, με σεβασμό και ενσυναίσθηση, λειτουργούν ευεργετικά για τη σχέση αφού χτίζουν την εμπιστοσύνη και υπογραμμίζουν την αποδοχή μας για τον νέο εαυτό που ο/η έφηβος/η σιγά σιγά διαμορφώνει. Μην αποφεύγετε τέτοιες ευκαιρίες, από άγχος, φόβο ή ντροπή… Πρέπει να είμαστε χαρούμενοι και περήφανοι όταν τα παιδιά επιλέγουν να απευθυνθούν σε εμάς με τους προβληματισμούς τους και να φανούμε αντάξιοι της εμπιστοσύνης τους, όσο τα αυτά απομακρύνονται από τη παιδική ηλικία και προχωρούν προς την εφηβεία και την πρώτη ενηλικίωση.