Νέο μέλος στην οικογένεια: Τι να περιμένουμε και πώς να διαχειριστούμε τα παιδιά;

Όσο ευχάριστο νέο κι αν είναι ο ερχομός ενός μωρού, να είστε σίγουροι ότι θα ταράξει τα νερά και τις ισορροπίες στην οικογένειά σας αν ήδη υπάρχουν παιδιά, είτε αυτά βρίσκονται στο δημοτικό είτε είναι ακόμα μεγαλύτερα στην καρδιά πια της εφηβείας. Οι αντιδράσεις ποικίλουν και μπορείτε να περιμένετε οτιδήποτε από τα ακόλουθα:

• Ενθουσιασμό και προσμονή για το νέο μέλος.
• Αρχικό ενθουσιασμό που ακολουθείται από απογοήτευση και εκνευρισμό, όταν τα παιδιά συνειδητοποιήσουν ότι η πραγματικότητα ενός μωρού στην οικογένεια δεν έχει σχέση με αυτό που είχαν φανταστεί.
• Ζήλια, αφού ο χρόνος και η προσοχή των γονέων αναγκαστικά μοιράζεται.
• Δυσφορία σε σχέση με την “ενόχληση” που βιώνουν λόγω των αναγκών ενός μωρού (βραδινά ξυπνήματα, προσαρμογή του οικογενειακού προγράμματος, ώρες ησυχίας μέσα στη μέρα κ.λπ.).
• Παλινδρόμηση σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης (π.χ. παλιές φοβίες ή εμφάνιση δυσκολιών σε δεξιότητες που έχουν κατακτηθεί) σαν μέσο διεκδίκησης της – αναγκαστικά διασπασμένης – προσοχής σας.
• Αισθήματα ντροπής, αν είναι έφηβοι και δεν υπάρχουν αντίστοιχες περιπτώσεις στον περίγυρό τους.

Ό,τι από τα παραπάνω κι αν ισχύει, όποια κι αν είναι η αντίδραση και τα συναισθήματα του δικού σας παιδιού, η αλήθεια παραμένει μία και μοναδική: τα παιδιά χρειάζονται χρόνο, καθοδήγηση και υποστήριξη για να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα και η δική μας συμπεριφορά και διαχείριση θα παίξει σημαντικό ρόλο.

Αρχικά, χρειάζεται να συμπεριλάβουμε τα παιδιά σε όλη τη διαδικασία προετοιμασίας, αφού πρόκειται για μία πραγματικότητα που τα αφορά και που πρόκειται να διαμορφώσει και τη δική τους ζωή και καθημερινότητα. Μιλάμε, λοιπόν, από νωρίς στα παιδιά για τον ερχομό του νέου μέλους της οικογένειας και φροντίζουμε να είμαστε – όσο γίνεται – ειλικρινείς σχετικά με τη χαρά αλλά και τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν αυτήν την περίοδο. Αναφέρουμε για παράδειγμα πόσο χαριτωμένα είναι τα μωρά και πόσο όμορφο είναι να τα βλέπεις σιγά σιγά να μεγαλώνουν, να αναγνωρίζουν τους οικείους τους και να αρθρώνουν τις πρώτες συλλαβές. Ταυτόχρονα, όμως, μιλάμε και για την υπομονή που χρειάζεται και την κούραση που συνοδεύει όλη αυτήν τη διαδικασία. Αναπολούμε τη βρεφική ηλικία των παιδιών που έχουν μεγαλώσει πια, κάνοντας αναφορές σε περιστατικά από τότε, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τη σχέση τους με το νέο μέλος και καταπραΰνοντας το αίσθημα της ζήλιας. Ακόμα, ζητάμε την κατανόησή τους και εξηγούμε ότι αυτή η περίοδος προσαρμογής δεν κρατάει για πολύ και ότι όλοι θα ξαναβρούμε τους ρυθμούς μας, με αγάπη και υπομονή. Μοιραζόμαστε σκέψεις για το βρεφικό δωμάτιο, διαλέγουμε παρέα αντικείμενα και είδη που χρειάζονται για την υποδοχή ενός μωρού στο σπίτι και γενικά προσπαθούμε να δώσουμε στα παιδιά ρόλο και λόγο για όλο αυτό που πρόκειται να γίνει, έτσι ώστε να αισθάνονται ότι τα αφορά και όχι ότι συμβαίνει ερήμην τους.

Σκέψεις του τύπου “αυτά είναι μεγάλα” και “δεν με χρειάζονται τόσο πια” δεν είναι ρεαλιστικές αφού τα παιδιά, σε όποια ηλικία και αναπτυξιακή φάση και αν βρίσκονται, μας χρειάζονται. Αυτό που αλλάζει είναι μόνο ο τρόπος και ο λόγος που μας χρειάζονται, όχι η ανάγκη για επικοινωνία και σύνδεση με τους γονείς. Ξέρουμε ότι ο χρόνος είναι πολυτέλεια, ειδικά τους πρώτους μήνες ζωής ενός μωρού, αλλά είναι πολύ σημαντικό να φροντίσουμε τις σχέσεις ανάμεσα σε όλα τα μέλη της οικογένειας. Με προγραμματισμό και καλή διάθεση φροντίζουμε να υπάρχει έστω λίγος χρόνος για παρέα, συζήτηση, παιχνίδι χωρίς την παρουσία του βρέφους. Μερικές πρακτικές ιδέες:

• Κανονίστε ο ένας γονέας να φροντίσει το βρέφος για 2-3 ώρες, όσο ο άλλος περνάει ποιοτικό χρόνο με το μεγαλύτερο ή τα μεγαλύτερα παιδιά.
• Εκμεταλλευτείτε τα διαστήματα ύπνου του βρέφους για να κάνετε παρέα στο μεγαλύτερο ή στα μεγαλύτερα παιδιά (το σφουγγάρισμα μπορεί να περιμένει, δε θα πληγωθεί!).
• Ακόμα κι αν δεν το συνηθίζατε, χρησιμοποιήστε καθημερινές ρουτίνες (π.χ. το μεσημεριανό φαγητό ή την ώρα προετοιμασίας για ύπνο) για κουβέντα και επικοινωνία.
• Όσο κουρασμένοι κι αν είστε, προσπαθήστε να διατηρήσετε κάποιες συνήθειες που είχατε σχετικά με τις δραστηριότητες του παιδιού. Αν, για παράδειγμα, συνοδεύατε το μεγαλύτερο παιδί στους ποδοσφαιρικούς αγώνες που λαμβάνει μέρος τις Κυριακές, συνεχίστε να το κάνετε. Μπορεί να περνάτε σαν οικογένεια μια δύσκολη περίοδο, αλλά κάποια πράγματα παραμένουν σημαντικά και δεν αλλάζουν, αυτό το μήνυμα θέλουμε να περάσει στο παιδί.

Ο ερχομός ενός μωρού αποτελεί μια πρόκληση για όλους, γονείς και παιδιά. Η κοινωνία μας δίνει τόση έμφαση στη θετική και χαρμόσυνη πλευρά αυτού του γεγονότος που σχεδόν ντρεπόμαστε να παραδεχτούμε ότι δυσκολευόμαστε ή ότι χρειαζόμαστε βοήθεια.

Αυτό ίσως πρέπει να αποδεχτούμε και να αρχίσουμε να μιλάμε και να προετοιμαζόμαστε για τις δυσκολίες που προκύπτουν κατά τη διαδικασία δημιουργίας της οικογένειας. Η χαρά και η απέραντη αγάπη είναι δεδομένες και προκύπτουν αυθόρμητα, δε χρειάζονται προσπάθεια τουλάχιστον για τους περισσότερους από εμάς. Αυτό που χρειάζεται προσπάθεια είναι η έλλειψη χρόνου, η κούραση, η αϋπνία και – το πιο σημαντικό – η διαχείριση του συναισθήματος των μεγαλύτερων παιδιών που ακόμα μας χρειάζονται!