Συμβουλευτικά/ενημερωτικά άρθρα
Αδελφικοί Καβγάδες Στην Εφηβεία
Οι καυγάδες μεταξύ αδελφών, κατά την προεφηβεία και εφηβεία, είναι απόλυτα φυσιολογικοί. Συμβαίνουν τόσο συχνά όσο και στις μικρότερες ηλικίες, με διαφορετικά – βέβαια – θέματα προς επίλυση και γλώσσα που χρησιμοποιείται. Είτε μας αρέσει είτε όχι, πρόκειται για μια χρήσιμη διαδικασία μέσα από την οποία τα παιδιά αναπτύσσουν ενσυναίσθηση και εξασκούνται σε τρόπους διαχείρισης διαφορετικών απόψεων και επίλυσης διαφωνιών μέσα στο πλαίσιο ασφάλειας που τους προσφέρει το οικογενειακό περιβάλλον.
Ο δικός μας ρόλος σε αυτήν τη διαδικασία πρέπει να είναι υποστηρικτικός και να στοχεύει περισσότερο στη ανάπτυξη των δεξιοτήτων διαχείρισης παρά στην απόδοση δικαιοσύνης και επίλυση συγκεκριμένων συγκρούσεων ανάμεσα στα αδέλφια. Πιο συγκεκριμένα:
Δώστε τους μόνο βασικές οδηγίες επίλυσης προβλημάτων (π.χ. “αντί να φωνάζετε ταυτόχρονα, προσπαθήστε να ακούσετε ο ένας τον άλλον μιλώντας με τη σειρά”) και ιδέες διαχείρισης (π.χ. “ένας συμβιβασμός και από τις δύο πλευρές ίσως λύσει το πρόβλημα”). Ακόμα, ένα δυνατό κίνητρο είναι πάντα μια καλή ιδέα. Για παράδειγμα, αν τα παιδιά τσακώνονται για τη χρήση του υπολογιστή ή του playstation, μπορείτε να πείτε ότι η συγκεκριμένη συσκευή δεν θα είναι διαθέσιμη για κανέναν μέχρι να προταθεί μια λύση αποδεκτή από όλους. Και τότε θα δείτε πόσο γρήγορα λύνονται τα προβλήματα!!!
Μην πέφτετε σε αυτή τη παγίδα. Αν τα παιδιά τσακώνονται, έχουν και τα δύο την ευθύνη αυτής της πράξης και αυτό είναι ένα μήνυμα που χρειάζεται να δώσετε. Εξάλλου, στο μέλλον περισσότερη σημασία θα έχει ποιος το “τελείωσε”, δηλαδή ποιος λειτουργεί με έναν τρόπο που επιτρέπει την εύρεση μιας λύσης, και όχι ποιος το άρχισε. Ασχοληθείτε με το θέμα προς επίλυση και όχι με τη σειρά εμπλοκής.
Οι ενήλικες γνωρίζουμε καλά ότι οι συζητήσεις είναι πολύ πιο εποικοδομητικές όταν είμαστε ήρεμοι και όχι θυμωμένοι. Αν το θέμα προς επίλυση το επιτρέπει και δεν είναι κάτι που πρέπει να απαντηθεί εκείνη τη στιγμή, τολμήστε να προτείνετε μια “αναβολή”. Εξηγήστε στα παιδιά ότι συνήθως οι συζητήσεις έχουν καλύτερα αποτελέσματα όταν γίνονται σε δεύτερο χρόνο, αφού έχουμε ηρεμήσει και αξιολογήσει καλύτερα την κατάσταση.
Αυτό θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε πιθανά μοτίβα (π.χ. αν το ένα παιδί συνήθως υποχωρεί) ή ανεπιθύμητες συμπεριφορές (π.χ. προσωπικές προσβολές ή “άσχημη” γλώσσα), έτσι ώστε να σχεδιάσετε ανάλογα μελλοντικές συστάσεις ή προτροπές.
Πάντως, εκτός από την στιγμή του καυγά, μπορούμε να εντάξουμε στην καθημερινότητά μας κι άλλες “τεχνικές” που προωθούν και ενισχύουν την αρμονική συνύπαρξη των παιδιών στο σπίτι και μειώνουν τις συγκρούσεις, όπως:
Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθούμε να συμπεριφερόμαστε δίκαια απέναντι στα παιδιά. Οι κεραίες τους είναι πάντα ενεργοποιημένες για πιθανές αδικίες ή διαφορές στην συμπεριφορά μας απέναντί τους. Τέτοια περιστατικά δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα ανάμεσά τους και επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται και αλληλεπιδρούν. Προσέξτε όμως: δικαιοσύνη δεν σημαίνει απαραίτητα ίσα δικαιώματα στο παρόν. Αν για παράδειγμα το ένα παιδί είναι 13 χρονών δεν μπορεί να έχει τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με το άλλο παιδί που είναι 16 ετών. Δίκαιο είναι, όμως, να έχει τα δικαιώματα που αρμόζουν στη ηλικία του και που απολάμβανε και το μεγαλύτερο παιδί όταν ήταν στην ίδια ηλικία.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να συγκρίνετε τα παιδιά μεταξύ τους. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και φράσεις όπως “κοίτα πόσο συνεργάσιμος είναι ο αδερφός σου, εσύ δεν μπορείς;” ή “η αδερφή σου ποτέ δεν έφερε τόσο χαμηλούς βαθμούς” μόνο κακό κάνουν. Επικεντρωθείτε στα θετικά χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού, ενισχύοντας έτσι την αυτοπεποίθησή του και αποφεύγοντας τη δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων ανάμεσα στα αδέλφια.
Όπως πάντα, οι γονείς αποτελούμε πρότυπο συμπεριφοράς. Σε αυτήν την περίπτωση ο τρόπος με τον οποίο συζητάμε και επιλύουμε τις διαφορές μας, όποτε αυτές προκύπτουν, θα αποτελέσει ένα παράδειγμα γι’ αυτά. Ας φροντίσουμε να επιδεικνύουμε τις συμπεριφορές που ελπίζουμε να δούμε αργότερα στα παιδιά!
Προσπαθήστε να δημιουργήσετε θετικό κλίμα και αίσθημα σύνδεσης μέσα στη οικογένεια. Οργανώστε ομαδικές δραστηριότητες (π.χ. εκδρομές, βόλτες με τα ποδήλατα, ένα οικογενειακό μπάνιο στη θάλασσα), δημιουργώντας έτσι ευκαιρίες για όμορφες στιγμές, συζητήσεις και επικοινωνία με θετικό πρόσημο.
Καλό είναι να θυμόμαστε – για να μην ανησυχούμε – ότι οι καυγάδες ανάμεσα στα παιδιά κορυφώνονται κατά την προεφηβεία και εφηβεία. Οι προκλήσεις αυτής της περιόδου και η ανάγκη που αισθάνονται οι έφηβοι για επαναδιαπραγμάτευση των δεδομένων τους (δικαιώματα, ισορροπίες στις σχέσεις τους, δημιουργία ταυτότητας κ.λπ.) οδηγούν αναπόφευκτα σε συγκρούσεις και ένταση. Ας παραμείνουμε ψύχραιμοι… Μπόρα είναι – και αυτή – και θα περάσει!